Obezite Nedir? Obezite Bir Hastalık Mıdır?

Obezite, vücut yağ oranının artmasıyla ortaya çıkan ve davranış, endokrin ve metabolik değişikliklerle kendini gösteren karmaşık bir hastalıktır. Sıklıkla “fazla kilo” ve “aşırı şişmanlık” gibi ifadelerle anılsa da, tıbbi olarak bu kavramlar farklıdır. Dünya genelinde 1.6 milyar kişi fazla kilolu ve bunlardan 400 milyonunun obez olduğu tahmin edilmektedir. Türkiye'de ise Sağlık Bakanlığı'nın 2010 verilerine göre obezite sıklığı erkeklerde %20.5, kadınlarda %41.0 ve toplamda %30.3'tür.

Obezite, yalnızca kozmetik bir sorun değil, birçok organ sistemi için uzun vadede olumsuz etkileri olan karmaşık bir metabolik hastalıktır. Bu nedenle, bilinen diyetlerin uygulanması bazen etkisiz veya zararlı olabilir. Obezite, sigara bağımlılığının ardından dünyada önlenebilir sağlık sorunları içinde ikinci sırada yer almaktadır.

Obez Sınıflandırması Görünüme Göre Obezite Çeşitleri:

1. Tip I Obezite: Fazla yağ, vücutta eşit şekilde dağılmıştır.

2. Tip II Obezite (Gynoid, Kadın, Armut Tipi): Fazla yağ kalça ve basenlerde yoğunlaşmıştır. En az sağlık riski taşıyan obezite tipidir.

3. Tip III Obezite (Visceral Obesitiy): Karın içi organlarda yağlanma mevcuttur. Dışarıdan görünmeyebilir ve en tehlikeli obezite tipidir.

4. Tip IV Obezite (Android, Erkek, Elma Tipi): Fazla yağ gövdede, özellikle bel çevresindedir. Tip III'ten sonra en tehlikeli obezite çeşididir.

Obezite Belirtileri:

Obezite, vücutta aşırı yağ dokusu birikimi ile kendini gösterir ve birçok sağlık sorununu da beraberinde getirebilir. Belirtiler şunlardır:

• Aşırı terleme

• Çabuk yorulma

• Nefes darlığı

• Horlama ve uyku apnesi

• Cilt sorunları

• Sırt ve eklem ağrıları

• Ayaklarda şişlik

• Yemek yeme isteğinde artış

• Psikolojik sorunlar

Obezite Nedenleri:

Obezitenin başlıca nedenleri arasında aşırı ve yanlış beslenme, fiziksel aktivite yetersizliği ve genetik faktörler yer alır. Ayrıca, çevresel, nörolojik, sosyo-kültürel ve psikolojik etmenler de obezitenin oluşumuna katkıda bulunabilir. Genetik yatkınlık, obeziteye sebep olan en önemli faktörlerden biridir.

Obeziteyi Tetikleyen Risk Faktörleri:

• Aşırı ve yanlış beslenme alışkanlıkları

• Yetersiz fiziksel aktivite

• Yaş

• Cinsiyet

• Eğitim düzeyi

• Sosyo-kültürel etmenler

• Gelir durumu

• Hormonal ve metabolik etmenler

• Psikolojik problemler

• Sigara ve alkol kullanımı

• Doğum sayısı ve sıklığı

Obezite Tedavisi:

Obezite tedavisi, bireyin kararlılığı ve etkin katılımını gerektiren bir süreçtir. Tedavi, bireyin yeme alışkanlıkları, psikolojik durumu ve sağlık durumu gibi faktörleri göz önünde bulundurarak planlanmalıdır. Obezite tedavisinde kullanılan yöntemler şunlardır:

1. Tıbbi Beslenme (Diyet) Tedavisi: Kişiye özel beslenme programları ile hedef, sağlıklı ve dengeli bir diyetle vücut ağırlığını uygun seviyeye indirmektir.

2. Egzersiz Tedavisi: Fiziksel aktivitenin artırılması, yağ dokusunu azaltırken kas kütlesini korumaya yardımcı olur. Günde en az 30 dakika orta şiddette egzersiz önerilmektedir.

3. Davranış Değişikliği Tedavisi (Psikolojik Tedavi): Olumsuz yemek yeme alışkanlıklarını olumluya çevirmeyi amaçlayan bir tedavi şeklidir.

4. Farmakolojik Tedavi (İlaç Tedavisi): İlaç tedavisi, hekim kontrolünde ve uygun hastalarda kullanılmalıdır.

Kilo Vermek Neleri Değiştirir?

Sağlıklı bir kilo, yaşam kalitesini artırabilir ve birçok sağlık sorununu azaltabilir:

• Depresyon riski azalır.

• Sindirim sistemi düzenlenir.

• Eklem ağrıları ve diğer rahatsızlıklar düzelir.

• Fiziksel performans artar.

• Kalp hastalıkları ve diyabet riski azalır.

• Yaşam kalitesi ve sağlık harcamaları üzerinde olumlu etkiler görülür.

Obezitenin Yol Açtığı Hastalıklar:

Obezite, birçok sağlık sorununa yol açabilir, bunlar arasında:

• Metabolik sendrom

• Tip 2 diyabet

• Hipertansiyon

• Kalp hastalıkları

• Damar sertliği

Obezitenin önlenmesi ve tedavisi, bireylerin sağlığını korumak ve yaşam kalitesini artırmak için kritik öneme sahiptir.